Bohdan Grzymała-Siedlecki „Warszawski Dziadek”

Bohdan Grzymała-Siedlecki urodził się 15 września 1919 r. w Kijowie. Ojciec, Ludwik Grzymała-Siedlecki był inżynierem architektem. Matka, Zofia z domu Danielewicz, była nauczycielką gry na fortepianie. Dziadkowie byli powstańcami styczniowymi, zesłańcami syberyjskimi. Uciekli przed władzami rosyjskimi do Lwowa.

Ojciec Ludwik ukończył studia we Lwowie i tam poznał swoją przyszłą żonę. W 1917 roku urodziła się siostra (Bohdana Grzymały-Siedleckiego) Hania, poźniejsza malarka. Następnie cała rodzina wyjechała do Kijowa, gdzie zamieszkali przy ulicy Koszykowej. Bohdan wraz z siostrami chodził do szkoły francuskiej. Po ukończeniu gimnazjum, rozpoczął studia politechniczne, które przerwał wybuch wojny. Tuż przed wybuchem wojny ojciec Ludwik służbowo wyjechał na Ukrainę, miał trudności z powrotem, w czasie zawieruchy wojennej dostał się w ręce Rosjan i został rozstrzelany.

Aby pomóc rodzinie Bohdan podejmował się różnych prac. Do 1942 r. pracował w Spółdzielni Wytwórczej w Warszawie przy budowie magazynów, jako pracownik administracyjny i techniczny. Następnie podjął pracę w stołecznym przedsiębiorstwie budowlanym i pracował tam do wybuchu powstania.

8 stycznia 1942 r. w kościele Św. Barbary w Warszawie wziął ślub z Ireną Hardie-Douglas — córką kolegi ojca ze studiów Jamesa Hardie-Douglas'a, ambasadora Polski w Chinach, przyjaciela Józefa Piłsudskiego. Po ślubie mieszka z żoną przy ul. Wspólnej, a następnie ul. Narbutta. 23 lutego 1943 r. na świat przychodzi upragniony syn — Bohdan-Junior.

W czasie powstania Bohdan, jako porucznik Armii Krajowej obejmuje dowództwo (komendanturę) XI Komisariat OPL i Ppoż., gdzie z narażeniem życia ratował ludzi z płonących, walących się budynków, będących pod obstrzałem niemieckim.

8 października 1944 r. dostał się do niewoli niemieckiej i został wywieziony do obozu jenieckiego (M-Stammlager 344) w Lamsdorff — Łambinowice, z którego 19 października 1944 r. był przeniesiony do Oflagu VII dla oficerów w Murnau.

Żona, sanitariuszka w powstaniu, dostała się do obozu w Pruszkowie, wraz ze swoim ojcem i matką. Była w czwartym miesiącu ciąży. Synek Bohdan wraz z babcią też trafili do Pruszkowa, ale nikt nie wiedział gdzie kto się znajduje.

Irena cudem wydostała się wraz z rodzicami z obozu i dotarła do majątku swojej Ciotki Zofii Januszewskiej w Drzewiczu pod Żyrardowem. Okazało się, że tam już jest jej synek i teściowa. Bohdan nie wiedział co dzieje się z rodziną, czy żyją. Poszukiwał ich przez Czerwony Krzyż. W 1945 r. nawiązał wreszcie kontakt z Ciotką Januszewską, dowiedział się, że rodzina żyje i powiększyła się o następnego synka Wojtka, który urodził się w Żyrardowie 11 marca 1945 r.

Pod koniec wojny, jeszcze w obozie Bohdan ciężko zachorował i przez dłuższy czas leżał w szpitalu. Po wyzwoleniu dołączył do Brygady gen. Maczka. Zanim wrócił do kraju, chciał odnaleźć swoją ukochaną siostrę Hankę. Wiedział, że służyła w Armii Andersa. Pojechał do Włoch, tam dowiedział się, że jest prawdopodobnie w Anglii. Wreszcie przez władze polskie na emigracji, odnalazł siostrę w Londynie.

Do Polski wrócił w 1947 r. do Łodzi, gdzie mieszkała żona z dziećmi, swoimi rodzicami i teściową. Dostał pracę kierownika działu papierniczego w Spółdzielni Pracy, i kierownika sklepu w Składzie Papieru i Tektury (1947-1950). Od stycznia 1950 r. podjął pracę w Państwowym Teatrze Powszechnym w Łodzi, początkowo jako magazynier, intendent, później kierownik techniczny.

11 czerwca 1951 r. urodziły się córki — bliźniaczki, Hania i Małgosia, które były zawsze jego „oczkiem w głowie”.

W 1954 r. zaczął pracować w Teatrze Polskim w Warszawie, do którego dojeżdżał z Łodzi. W 1955 r. wraz z rodziną (bez matki, która zmarła w 1954 r.) wrócił do swojej Warszawy. Pracując w Teatrze Polskim jako kierownik działu technicznego jest oddelegowany do nadzorowania i tworzenia Państwowego Teatru Nowej Warszawy.

Od listopada 1957 r. urlopowany w teatrze ze względu na pełnienie funkcji skarbnika w Zarządzie Głównym Związku Zawodowego Pracowników Instytucji Artystycznych, następnie sekretarza Krajowego Zarządu Sektora Techniczno-Administracyjnego, i w końcu Przewodniczącego Zarządu Głównego Związku Zawodowego Pracowników Instytucji Artystycznych. Funkcję tę pełni do lipca 1959 r., a w 1961 r. zostaje członkiem Rady Kultury i Sztuki. Na początku lat 60-tych był współzałożycielem i prezesem spółki ORNO (wyrób biżuterii srebrnej). Z jego inicjatywy ORNO wykonało wspaniałe frontowe drzwi do Katedry Warszawskiej. Od 1961 roku do przejścia na emeryturę (1 stycznia 1982 r.) pracował na stanowisku St. Radcy w Biurze Znaku Jakości.

W latach 1994-1998 Radny Miasta Stołecznego Warszawy (1 kadencja).

Po przejściu na emeryturę zajął się pracą twórczą (pisanie, odczyty radiowe) i społeczną na rzecz Warszawy. Jako jeden z czołowych przewodników kontynuował działalność turystyczną (prowadził i oprowadzał wycieczki szkolne, po Warszawie i po Polsce) działał w Towarzystwie Przyjaciół Warszawy i Królewskich Łazienek. Prowadził wycieczki ludzi niepełnosprawnych. Był aktywnym członkiem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej i z jego ramienia prowadził prelekcje, odczyty w domach starców, klubach seniora, w Klubie Lekarza i Nauczyciela. Zapraszany był często do szkół.

Wśród licznych odznaczeń, takich jak Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski, Zasłużony Działacz Kultury, Złota Odznaka za Zasługi dla Warszawy, Srebrna Honorowa Odznaka PTTK, Złota Odznaka Polskiego Związku Niewidomych, Odznaka Zasłużonego Honorowego Dawcy Krwi i wielu innych, najbardziej cenił sobie Order Uśmiechu przyznany mu z inicjatywy dzieci niepełnosprawnych i niewidomych, którym poświęcił swój czas i wiedzę.

Praca twórcza

• Autor i realizator stałych cyklicznych audycji radiowych (czwartkowe rozmowy) na temat „Polska naszych dni”, (wtorkowych) — „Stare ulice Warszawy”, a następnie audycji dla dzieci i młodzieży „Warszawski Dziadek”. Wielokrotnie prowadził audycje radiowe o Warszawie w rozgłośniach radiowych.
• Autor adaptacji scenicznych dla dzieci m. in. „Króla Maciusia I” — J. Korczaka, „O dwóch takich co ukradli księżyc” — K. Makuszyńskiego, „Kichusia Majstra Lepigliny” — J. Porazińskiej, „Sylwka Cmentarnika” — E. Orzeszkolwej i własnego widowiska dla dzieci — „Córka Nenufara”.
• Autor cyklu książeczek o Warszawie (przewodnik po Warszawie) — „Przechadzki z wnukiem”, wyd. 5 tomików, (6,7 rękopisy).
• Autor książki — „Powstańczym szklakiem walczącego Żoliborza”.
• Autor zbiorku gawęd — „Kompas i serce”.
• Współautor książki o Krystynie Krahelskiej — „Obudźmy jej zamilkły śpiew”.
• Autor cyklu opowiadań — „Opowiadania Starego Samochodu”, zamieszczanych w czasopiśmie dla dzieci „Promyczek”.
• Autor artykułów na temat pracy przewodnickiej, Warszawy, itp.
• Autor wielu niepublikowanych wierszy i opowiadań.

Praca społeczna

• Działacz Zw. Zaw. Pracowników Instytucji Artystycznych — 1947–1961 (w latach 1956–1960 także członek Rady Kultury i Sztuki).
• Inicjator założyciel i wieloletni Prezes Klubu Polskich Techników Teatralnych (1956–1961).
• Inicjator i jeden z  założycieli przychodni leczniczo-rehabilitacyjnej „Balneologia” w Warszawie przy ul. Nowogrodzkiej (koniec lat 1950).
• Inicjator i jeden z założycieli restauracji chińskiej „Shanghaj” w Warszawie przy ul. Marszałkowskiej (lata 1950).
• Inicjator i przez szereg lat prowadzący zespół młodzieżowy — amatorski teatr kukiełkowy — „Łazienki”, z działaniem ukierunkowany na rzecz dzieci przewlekle chorych (szpitale dziecięce), ociemniałych (Laski, szkoła na Koźmińskiej), dzieci upośledzonych (szkoły i ośrodki specjalne) itp.
• Działacz turystyczny — przewodnik turystyczny po Warszawie, wykładowca na kursach kandydatów na przewodników, w turystyce kwalifikowanej działający w „Służbie Kultury Szlaku”.
• Pilot wycieczek zagranicznych, ze znajomością języka francuskiego, niemieckiego, rosyjskiego i ukraińskiego.
• Popularyzator kultury poprzez prowadzenie lektoratów, prelekcji i odczytów — społecznie w domach rencistów, szkołach, hotelach robotniczych, klubach zakładowych, oraz z ramienia Towarzystwa Wiedzy Powszechnej (średnio rocznie ok. 100–120 prelekcji).
• Działacz, prezes i członek towarzystw:
  — Towarzystwo Przyjaciół Warszawy,
  — Towarzystwo Przyjaciół „Królewskie Łazienki”.
• Członek wielu oddziałów PTTK.
• Popularyzator i propagator piękna mowy polskiej poprzez branie udziału w Ogólnopolskich Konkursach Krasomówczych Przewodników PTTK w Golubiu-Dobrzyniu. (Dwukrotnie nagrodzony „Złotym Laurem” — VI i X, który był konkursem dla wszystkich tych przewodników, którzy w poprzednich dziesięciu edycjach zdobyli „Złoty Laur”).
• Inicjator, założyciel i członek Stowarzyszenia Przyjaciół Kolekcji im. Jana Pawła II.

Bohdan Grzymała-Siedlecki zmarł 3 grudnia 1998 r. w Warszawie w swoim mieszkaniu przy ul. Bagno. Pochowany na cmentarzu służewieckim przy kościele św. Katarzyny (zgodnie z jego życzeniem), gdzie także jest miejsce spoczynku Krystyny Krahelskiej.

Opracowanie na podstawie rodzinnych archiwów
Wojciech Grzymała-Siedlecki